Türkçede Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al (PUKÖ) veya Planla-Uygula-Kontrol Et-İyileştir (PUKİ) döngüsü olarak bilinen bu yaklaşım, İngilizcede Plan-Do-Check-Act (PDCA), Shewhart Döngüsü veya Deming Döngüsü olarak adlandırılır (Ayna, 2020). Bu yönetim döngüsü, ilk olarak istatistikçi Walter A. Shewhart tarafından geliştirilmiş, daha sonra W. Edwards Deming tarafından popüler hale getirilmiştir (Bulsuk, 2009).
Şekil 1: PÜKO Döngüsü.
Kaynak: Yazar tarafından derlenmiştir.
Denetim süreçleri kapsamında PUKÖ döngüsü, sürekli iyileşmenin sağlanmasına katkı sunar. Aynı zamanda denetim faaliyetlerinin sistematik, tutarlı ve tekrarlanabilir şekilde yürütülmesini destekler.
PUKÖ döngüsü, tespit edilen uygunsuzluklara yönelik etkin düzeltici ve önleyici faaliyetlerin planlanmasına imkân tanır. Uygulamaların izlenmesi ve süreçlerin sürekli geliştirilmesi için bir yapı haline gelir.
Bu sayede denetim, kurum için yalnızca bir kontrol mekanizması olmaktan çıkarak; kurumsal yönetim, risk yönetimi ve iç kontrol sistemlerinin olgunlaştırılmasında stratejik bir araca dönüşür.
PÜKO döngüsü adımlarının açıklamaları TS EN ISO 9001’de şu şekilde belirtilmiştir;
“Planla: Müşteri şartları ve kuruluş politikalarına göre sonuçlar elde etmek için sistemin amacı ve
prosesleri ile ihtiyaç duyulan kaynakların oluşturulması, risk ve fırsatların tanımlanması ve
belirlenmesi,
Uygula: Planlananın uygulanması,
Kontrol et: Politikalar, amaçlar, şartlar ve planlanan faaliyetlere karşı, prosesler ve sonuçlanan
ürünlerin izlenmesi, (uygulanabildiğinde) ölçülmesi ve sonuçların rapor edilmesi,
Önlem al: Gerektiğinde, performansı iyileştirmek için faaliyetlerin yapılması.” (Türk Standardları Enstitüsü, 2015).
Kaynaklar
Ayna, Y. E. (2020). Kalite süreçlerinde PUKÖ döngüsü. Bingöl Üniversitesi. https://kalite.bingol.edu.tr/media/10916/kalite-sureclerinde-puko-dongusu.pdf
Bulsuk, K. (2009). Taking the first step with the PDCA (Plan-Do-Check-Act) cycle. https://www.bulsuk.com/2009/02/taking-first-step-with-pdca.html
Türk Standardları Enstitüsü. (2015). TS EN ISO 9001: Kalite yönetim sistemleri – Şartlar (TS EN ISO 9001:2015).